६६६ पटक हेरिएको
बिराटनगर। हिन्दू धर्मावलम्बीहरूको महान चाड विजय दशमी सकिएपछि, दोस्रो ठूलो चाड दीपावली नजिकिँदै गर्दा कुमालेहरू व्यस्त हुन थालेका छन्। तिहारमा विशेष गरेर धनकी देवी लक्ष्मीको विशेष पूजा हुने भएकाले, उक्त दिन माटाको दियो शुद्ध हुने भएकाले त्यहीँमा बत्ती बाल्ने चलन पनि रहेको छ।
मोङ्गका सुनवर्षी नगरपालिका–९ स्थित कदमगाछिका पण्डित समुदायका कुमालेहरू हस्तकला सामग्री बनाउन ब्यस्त हुन थालेका छन्। उनीहरूले चिम्टाइलो माटोबाट दियो, घैला, कोसीया, कुहा, मटकुरी, खुत्रुके, हात्ती, ढकना, दलिया आदि सामग्रीहरू बनाउन थालेका छन्।
बिगत आठ वर्षदेखि यस पेसाबाट मनग्य आम्दानी गर्ने गरेका कुमालेहरू, अहिले बजारमा विभिन्न किसिमका झिलिमिली इलेक्ट्रोनिक सामानको बढ्दो उपस्थिति कारण आफूहरूको रोजिरोटी गुम्न थालेको बताएका छन्। सुरेन पण्डितले भने, “हाम्रो यो पुर्खेउली पेशा भएकोले हामीले यसलाई जगेर्ना गरिरहेका छौं, तर माटोको काम गर्दा धेरै मेहनत र खर्चिलो हुने गरेको छ।”
माटाको दियो र घैला बनाउँदा माटो, पराल र दाउरा किन्ने क्रममा ठूलो खर्च हुने गरेको कुमालेहरूले बताएका छन्। पण्डितले थपेका छन्, “माटोको भाँडो बनाउन सुरुमा भाँडो बनाइसकेपछि दिनभरि घाममा सुकाउनु पर्ने र २४ घन्टा देखि ७२ घन्टासम्म आगोमा पकाउनु पर्ने हुन्छ।”
उनीहरूले तयार गरिएका सामग्रीहरू रंगेली, कर्सिया, दोहमाना, डाईनिया बजारमा बिक्री गर्ने गरेका छन्। तिहारका लागि बजारमा दियो र घैला ६० रुपैयाँको दरमा बिक्री वितरण गर्ने गरेका छन्। उपभोक्ताहरू पनि घरकै माटोको दियो खोज्दै सस्तो मूल्यमा किन्ने इच्छामा रहेको बताएका छन्।
तर, नयाँ पुस्ताका व्यक्तिहरूले यस पेशालाई बेवास्ता गरिरहेका कारण यो पेशा समाप्त हुने危तिमा परेको भन्दै कुमालेहरू चिन्तित देखिन्छन्। अहिले घरका सबै परिवारका सदस्यहरू दियो र घैला बनाउन व्यस्त हुन थालेका छन्।
रामकृष्ण पण्डितका अनुसार, रंगेली नगरपालिकाले कुमालेहरूलाई माटो र चर्खा वितरण गरे पनि सुनवर्षी नगरपालिकाले अहिलेसम्म कुनै सहयोग नगरेको आरोप पनि लगाएका छन्।